źródło: klassikauto.pl
W moim cyklu artykułów zawsze staram się przedstawić Wam auta, które kiedyś przemierzały polskie drogi. Wszystkie dotychczas zaprezentowane śmiało można nazwać kultowymi, dzisiaj czeka nas kolejna perełka, czyli samochód Warszawa. Zapraszam do lektury.
Nie wiem czy ktoś z Was widział Warszawę mknącą naszymi ulicami, ale to nie szkodzi, bo zapewne każdy z Was kojarzy jak ten samochód wygląda. W ostatnim czasie zrobiło się o niej głośno, bo we Wrocławiu trwają prace nad prototypem Nowej Warszawy. Za projekt trzymam mocno kciuki, bo Warszawa to wyjątkowy samochód, którego historię chciałbym w dzisiejszym artykule Wam przybliżyć.
Warszawa – historia
Warszawa, a dokładniej FSO Warszawa jest polskim samochodem osobowym. Produkcja rozpoczęła się w 1951 roku, a skończyła w 1973.
Ambitne polskie plany motoryzacyjne zaczęto wprowadzać już w 1946 roku, kiedy to Centralny Urząd Planowania zawiązał komisję, która miała zająć się budową przemysłu motoryzacyjnego w Polsce. Celem priorytetowym była seryjna produkcja samochodów. W 1947 rozpoczęte zostały negocjacje z Fiatem, jednak już w 1948 roku rozmowy zostały przerwane – do dzisiaj dokładnie nie wiadomo dlaczego tak się stało. Nie ma tego złego co by na dobre nie wyszło i strona radziecka za równowartość 130 mln ówczesnych złotych przekazała nami licencję na samochód GAZ-M20 Pobieda. Już 25 stycznia 1950 roku została zawarta umowa polsko-radziecka. Roczna produkcja samochodów miała wynosić 25.000 egzemplarzy rocznie.
Pierwsza Warszawa M-20 została zmontowana z oryginalnych części sprowadzonych z ZSRR. Auto zjechało z linii produkcyjnej 6 listopada 1951 roku. Niestety, ambitne założenia produkowania 25.000 samochodów rocznie nigdy nie udało się osiągnąć – w roku 1951 zjechało zaledwie 75 egzemplarzy. Kluczową datą jest 19 września 1953 roku, kiedy to został zmontowany silnik do Warszawy tylko z polskich części. Na całkowite uniezależnienie trzeba było jeszcze trochę poczekać, ale w marcu 1954 roku zostało wykonane nadwozie z wytłoczek i w lipcu, zaczęto produkcję mostów napędowych, przekładni kierowniczych oraz wałów napędowych. W tym samym roku rozpoczął się eksport Warszawy na inne rynki m.in. do Chin, Bułgarii, Albanii. Dopiero w 1956 roku z linii montażowych zjechała pierwsza Warszawa, która została wyprodukowana tylko z części powstałych w Polsce.
Pierwsze modele Warszawy były wyposażone tak jak GAZ-M20, czyli podwozie było konstrukcją samonośną z ramą pomocniczą pod silnikiem. Moc maksymalna samochodu wynosiła 50 KM, i generowana była przez dolnozaworowe jednostki R4. Warszawa posiadała 3-biegową manualną skrzynię biegów. Pierwsze zmiany w samochodzie zostały wprowadzone już w 1955 roku , kiedy to m.in. wykorzystano cięgnowy system sterowania skrzyni biegów.
Kolejne lata to różnego rodzaju modernizacje Warszawy, pierwsza istotniejsza miała miejsce w 1957 roku, nowy model otrzymał początkowo nazwę „M20 model 57”, a potem została ona zmieniona na 200. Modyfikacje polegały przede wszystkim na zmianach zewnętrznych pojazdu (m.i.n. zmieniono listwy boczne, przednie lampy), nie zapomniano również o wnętrzu, w którym m.in. użyto dwukolorowej tapicerki; zmodernizowano również silnik – zwiększono stopę sprężania, dzięki czemu zwiększona została prędkość maksymalna do 115 km/h. Ponadto w tym samym roku szerokiej publiczności zaprezentowane zostało nowe logo FSO.
Na kolejne modyfikacje w aucie przyszło czekać do roku 1960, kiedy to linie montażowe opuściła Warszawa 201. Tutaj modyfikacje, podobnie jak wcześniej, objęły wygląd zewnętrzny (zmienione zostały m.in. lampy kierunkowskazów). Ponadto zmodernizowano zawieszenie, hamulce, zderzak – łącznie dokonano około 200 zmian technicznych. Dwa lata później z linii zjechał model 202, który wyposażony został w silnik górnozaworowy S-21, charakteryzował się on mocą na poziomie 70 KM.
Kolejne lata dla Warszawy to nowe modele oraz kolejne modernizacje – do sprzedaży wprowadzono 203 i 204, których nazwy, po protestach marki Peugeot, zmieniono na 223 i 224. Samochody różniły się od swoich poprzedników nie tylko wyglądem, ale także parametrami technicznymi. Produkcja Warszawy zakończyła się 30 marca 1973 roku – łącznie wyprodukowano 254 471 samochodów osobowych.
Warto zaznaczyć, że oprócz wersji osobowych, dostępne były wersje użytkowe oraz specjalne. Do pierwszej kategorii możemy zaliczyć m.in.:
- Warszawa Furgon,
- Warszawa Picukp,
- Warszawa Kombi.
Wersje specjalne to przede wszystkim:
- radiowozy przeznaczone dla Milicji Obywatelskiej i Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej;
- Warszawa typu drezyna, którą wykorzystywało PKP;
- sanitarka;
- pocztylion;
- taksówka.
Ciekawostki
- Podczas trwania produkcji, zaprezentowano kilka prototypów m.in. M-20U, M-20F, Warszawa Ghia, Warszawa 210.
- Warszawę eksportowano głównie do Bułgarii, na Węgry, do Chin, Rumunii, ale również do takich egzotycznych krajów jak Birma, Mongolia, Ekwador, Wietnam, Gwinea, Libia. Łącznie na eksport przeznaczono 72.834 egzemplarzy.
- Podczas trwania produkcji w latach 1951-1973 przeprowadzono około 4000 zmian konstrukcyjnych.
- W oparciu o podzespoły Warszawy produkowano samochody dostawcze taki jak np. Nysa, Tarpan, Żuk.
- Zakończenie produkcji Warszawy należy wiązać przede wszystkim z rozpoczęciem produkcji w 1967 roku Polskiego Fiata 125p – więcej o 125p przeczytasz tutaj.
- Warszawa potocznie nazywana była „garbuską” i „warszawianką”.